บทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตของเกษตรกรจาก เกษตรเคมีสู่เกษตรอินทรีย์ ของอำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพโดยเริ่มจาก การศึกษาเอกสาร แนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์เจาะลึกพร้อมบันทึกวีดีโอเก็บรวบรวมข้อมูล จากเกษตรกรปัจจุบันที่ประสบผลสำเร็จในการทำเกษตรอินทรีย์ในเขตอำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี นำ ข้อมูลที่ได้มาตีความ จัดหมวดหมู่ เชื่อมโยงหาความสัมพันธ์กัน นำเสนอรายงานการวิจัยเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อการปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตของเกษตรกรจากเกษตรเคมีสู่เกษตรอินทรีย์ ของอำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรีคือปัญหาด้านสุขภาพ ด้านต้นทุนการผลิต ปัญหาหนี้สิน ปัญหา สิ่งแวดล้อมของชุมชน การได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชนจัดกระบวนการเรียนรู้ และสร้างผู้นำเกษตรอินทรีย์ในชุมชน การได้รับข้อมูลข่าวสารด้านเกษตรอินทรีย์จากสื่อต่างๆ เช่น โทรทัศน์ วิทยุ วารสารและเพื่อนเกษตรกร ความเหมาะสมของจำนวนแรงงานในครัวเรือน น้ำในการ ทำเกษตร รวมทั้งการมีตลาดที่ต้องการผลผลิตทางการเกษตรที่ปลอดสารเคมีเพิ่มมากขึ้น กระบวนการปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตของเกษตรกรจากเกษตรเคมีสู่เกษตรอินทรีย์ ของ อำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรีเริ่มจากการรับรู้แนวคิดด้านเกษตรอินทรีย์จากสื่อต่างๆ การเรียนรู้จาก สำนักงานพัฒนาที่ดินจังหวัดสระบุรี ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงอำเภอเสาไห้ การศึกษา ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่น การเรียนรู้จากปราชญ์ชาวบ้าน การทดลอง การนำมาปรับใช้ การแก้ไข ปัญหา การปรับปรุงและการปรับตัวโดยเป็นกระบวนการอย่างต่อเนื่อง การบริหารจัดการของกลุ่มเกษตรกรที่มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตจากเกษตรเคมีสู่ เกษตรอินทรีย์ของอำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี พบว่าการจัดการด้านการเพาะปลูกได้เลือกพันธุ์พืชที่ไม่ มีการตัดต่อพันธุกรรมและปลูกพืชตามฤดูกาล ด้านควบคุมการผลิตมีการดูแลป้องกันสารเคมีนอก แปลงเกษตรทางอากาศโดยการปลูกต้นไม้เป็นกันชน ป้องกันทางน้ำโดยการขุดคูรอบแปลง ด้านการ ขายมีการติดต่อ กับเครือข่ายไว้และจัดจำหน่ายเอง