งานวิจัยเรื่อง การพัฒนาบรรจุภัณฑ์เครื่องประดับดินเผาด่านเกวียนเพื่อสร้างเอกลักษณ์และส่งเสริมการขายนี้มี
วัตถุประสงค์ในการวิจัย 2 ประการคือ 1) เพื่อศึกษารูปแบบและพัฒนาการของบรรจุภัณฑ์กลุ่มสินค้าเครื่องประดับดินเผา
ด่านเกวียนสำหรับใช้เป็นแนวทางในการออกแบบบรรจุภัณฑ์ 2) เพื่อพัฒนาตราสัญลักษณ์และบรรจุภัณฑ์สำหรับผลติ ภัณฑ์
เครื่องประดับดินเผาด่านเกวียนให้มีเอกลักษณ์และคุณลักษณะในการส่งเสริมการขาย โดยเป็นการวิจัยแบบมีส่วนร่วม
กับกลุ่มผู้ประกอบการเครื่องประดับดินเผาด่านเกวียน โดยผู้วิจัยได้ใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเป็น
หลัก ซึ่งมีการเลือกประชากรกลุ่มตัวอย่างหลักแบบเจาะจงคือกลุ่มผู้ประกอบการเครื่องประดับดินเผาด่านเกวียน ตำบล
ด่านเกวียน อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา ผลการวิจัย มีดังนี้ รูปแบบและพัฒนาการของบรรจุภัณฑ์ของกลุ่มเครื่อง
ประดับดินเผาด่านเกวียนในอดีต ใช้บรรจุภัณฑ์จำพวกกระดาษห่อ และถุงพลาสติกเพื่อปกป้องสินค้าตามความจำเป็นและ
สะดวกในการขายโดยไม่คำนึงถึงความสวยงามหรือการสื่อสารถึงเอกลักษณ์ของกลุ่ม ซึ่งได้มีการพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑ์
เครื่องประดับแบบชุดหนึ่งครั้งที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน แต่ยังมีคุณสมบัติไม่เพียงพอกับมาตรฐานบรรจุภัณฑ์เพื่อขอยกระดับสินค้า
เป็น OTOP 5 ดาว โดยปัญหาและอุปสรรคหลักของกลุ่มคือทุนการผลิตบรรจุภัณฑ์ที่จำกัด และขาดความรู้ความเข้าใจใน
การพัฒนาการออกแบบตราสัญลักษณ์และบรรจุภัณฑ์ที่ได้มาตรฐานเพื่อสร้างเอกลักษณ์และส่งเสริมการขาย ในด้านการ
พัฒนาตราสัญลักษณ์และบรรจุภัณฑ์ให้มีเอกลักษณ์และคุณลักษณะในการส่งเสริมการขาย โดยใช้วิธีปฏิบัติการแบบมีส่วน
ร่วมจากการจัดเวทีประชาคม เพื่อวิเคราะห์และแสวงหาแนวทางในการออกแบบ ซึ่งผลที่ได้แบ่งออกเป็น 2 ส่วนได้แก่ 1)
การออกแบบตราสัญลักษณ์จากความต้องการของกลุ่ม ซึ่งต้องการสื่อถึงเครื่องประดับดินเผาด่านเกวียนให้ชัดเจนยิ่งขึ้น
โดยใช้ลักษณะของสร้อยและลูกปัดเพื่อการสื่อสาร โดยตัดทอนรูปแบบให้ดูทันสมัยและสื่อถึงความเป็นสินค้าที่ทำด้วย
มือ มีการจัดวางในรูปแบบภาษาไทยและภาษาอังกฤษ 2) การออกแบบบรรจุภัณฑ์ของกลุ่มมีความต้องการรูปแบบบรรจุ
ภัณฑ์แบบซองและแบบกล่องที่ตอบสนองความต้องการปกป้องให้ผลิตภัณฑ์มีการคงรูปสวยงาม ช่วยในการรวมหน่วย และ
สามารถป้องกันฝุ่นตลอดจนโชว์สินค้า และสามารถพกพาใส่กระเป๋าเดินทางและแขวนโชว์ได้อย่างสะดวก แบ่งออกเป็น 3 รูปแบบ ได้แก่ ซองพลาสติกใส่กระดาษแขวน กล่องแบบ
ปลอกเลื่อน และแบบบรรจุภัณฑ์หลังการขายที่เป็นหม้อ
ดินเผาขนาดเล็กเพื่อสื่อถึงการจำลองกรรมวิธีในการผลิต
เครื่องประดับดินเผา มีการสื่อสารข้อมูลทั้งภาษาไทยและ
ภาษาอังกฤษ เน้นการพิมพ์ลงกระดาษรักษ์โลก ซึ่งมีสีนํ้า
ตาลอ่อนเพื่อลดต้นทุนการพิมพ์สี โครงสร้างบรรจุภัณฑ์
สามารถประกอบและขึ้นรูปด้วยมือได้ง่ายช่วยลดต้นทุน
การผลิต เพื่อให้สอดคล้องกับศักยภาพและทรัพยากรของ
กลุ่มได้ดียิ่งขึ้น ผลความพึงพอใจต่อรูปแบบบรรจุภัณฑ์ที่
พัฒนาขึ้นจากตัวแทนกลุ่มผู้ประกอบการ และตัวแทนผู้
บริโภค พบว่าตัวแทนกลุ่มมีความพึงพอใจในความเหมาะ
สมด้านเนื้อหาที่นำเสนอ ความสวยงาม และประโยชน์ด้าน
การใช้งานบรรจุภัณฑ์เป็นอย่างมาก โดยแสดงความคิดเห็น
เพิ่มเติมในส่วนของความพึงพอใจรูปแบบการจัดวางกราฟิก
ว่ามีความเรียบง่าย ดูแล้วสบายตา และไม่แข่งกับลวดลาย
ของผลิตภัณฑ์ ทำให้สื่อถึงเอกลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ที่มา
จากธรรมชาติได้อย่างลงตัว ในส่วนของผลการประเมิน
ความพึงพอใจจากตัวแทนผู้บริโภคจำนวน 50 คน โดยแบ่ง
ประเด็นเป็น 2 ส่วนหลัก ได้แก่ 1) ด้านโครงสร้างและรูป
แบบความสมบูรณ์ของบรรจุภัณฑ์ พบว่าตัวแทนผู้บริโภค
มีความพึงพอใจประเด็นความเหมาะสมของประโยชน์ด้าน
การใช้งานมากที่สุดมีค่าคะแนนเท่ากับ 4.58 2) ด้านการ
ออกแบบและความสวยงามของบรรจุภัณฑ์ พบว่าตัวแทน
ผู้บริโภคมีความพึงพอใจในความสวยงามเหมาะสมของรูป
แบบบรรจุภัณฑ์มากที่สุดมีค่าคะแนนเท่ากับ 4.52 โดยมี
บางรายที่แสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมเรื่องต้องการให้มีการ
จัดวางลวดลาย และสีสัน ให้สดใสสะดุดตามากยิ่งขึ้น
The aims of this Participatory Action
Research (PAR) were to 1) study patterns and
development of product package of Dan Kwian
clay jewelry to use for the design, and 2) to
develop the brand of Dan Kwian clay jewelry in
order to create uniqueness for sales promotion.
The samples of this study were the entrepreneurs
of Dan Kwian clay jewelry, Dan Kwian sub-district,
Chokchai district, in Nakhon Ratchasima province
selected by purposive sampling. The findings
showed as follows. Concerning patterns and development
of product package of Dan Kwian clay
jewelry, it was found that in the past the entrepreneurs
used product package which was made
of paper and plastic because it was convenience
for selling without paying attention to its beauty
and uniqueness. The current patterns and
development of product package was not reached
the standard of being OTOP 5 stars. The key problems
and obstacles were limited budget and lack
of knowledge in developing the design of the brand
and standardized production in order to create
the group’s uniqueness and sales promotion.
In terms of developing brand and package to have
uniqueness for sales promotion, it was found that
1) entrepreneurs required the brand that signified
being Dan Kwian clay jewelry in the form of modern
necklace and beads, showing handmade being with
Thai and English format, and 2) entrepreneurs also
required envelop and box package that response
to the needs of customers and keep the form
of the product, help when the product was put
together, protect the product from dust when
they were shown. Patterns that the entrepreneurs
required consisted of Stand-up pouch, box pouch,
and small clay pot that showed the process of
producing Dan Kwian clay jewelry. The products
should appear both Thai and English information
and should be printed with brown eco-friendly
paper which helps reduce production cost. The
structure of the package should be manual sharpen
up easily in order to reduce the production cost
in concordance with the potentials and resources
of the community. In terms of the satisfaction
towards production’s patterns developed by the representatives of entrepreneurs and consumers,
it was found that they were very satisfied with
the appropriateness of the product in terms of
presented content, beauty, and usage. Additional
opinion on satisfaction in terms of graphic layout
was in the following; the products are simple,
look comfortable, and are not in contrast with the
product’s pattern which show the natural product’s
uniqueness divisibly. Satisfaction of 50 consumer
representatives can be classified into two main
aspects as follows. (1) Concerning satisfaction of
consumer representatives, it was found that they
were highly satisfied with the usage of the product
(4.58) (2) In terms of the design and beauty of the
package, it was found that the representatives were
highly satisfied with the beauty of the product
(4.52) Some of them expressed their opinion on
layout and colors to be more attractive.
