การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมาย 1) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อน เรียนและหลังเรียน เรื่องหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ที่ใช้วิธีการสอนแบบพุทธวิธี และวิธี คิดแบบโยนิโสมนสิการ 2 ) เพื่อศึกษาค่าดัชนีประสิทธิผลของวิธีสอนแบบพุทธวิธีและวิธีคิด แบบโยนิโสมนสิการ 3) เพื่อเปรียบเทียบทักษะการคิดแบบโยนิโสมนสิการก่อนเรียนและหลัง เรียนที่ใช้วิธีการสอนแบบพุทธวิธีและวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจ ของนักเรียนที่มีต่อการใช้วิธีการสอนแบบพุทธวิธี และวิธีคิดแบบแบบโยนิโสมนสิการ กลุ่ม ตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 /5 โรงเรียนนางรอง อำ เภอ นางรอง จังหวัด บุรีรัมย์ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2552 จำนวน 45 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง ( Purposive Sampling ) เป็นห้องที่ผู้วิจัยเป็นครูประจำวิชา เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้ซึ่งประกอบด้วยการสอนแบบอริยสัจ4 การสอนไตรสิกขา การสอนแบบ ธรรมสากัจฉา การสอนแบบปุจฉา วิสัชนา การสอนแบบเผชิญสถานการณ์ การสอนแบบ เบญจขันธ์ การสอนแบบสร้างศรัทธาและโยนิโสมนสิการและการสอนแบบพหูสูต จำนวน 8 แผน ๆ ละ 1-2 ชั่วโมง แบบวัดทักษะการคิดแบบโยนิโสมนสิการ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน แบบวัดทักษะการคิดแบบโยนิโสมนสิการ แบบวัด ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการใช้วิธีการสอนแบบพุทธวิธีและวิธีแบบโยนิโสมนสิการ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือการทดสอบค่าที ( t-test)ผลการวิจัยที่คาดว่าจะได้รับ 1. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังการทดลองสอนด้วยวิธีการสอนแบบ พุทธวิธีและวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการสูงกว่าก่อนการทดลอง 2. ค่าดัชนีประสิทธิผลของการสอนด้วยวิธีการสอนแบบพุทธวิธีและวิธีคิดแบบ โยนิโสมนสิการ มีค่ามากกว่าร้อยละ 50 3. หลังการทดลองสอนด้วยวิธีการสอนแบบพุทธวิธีและวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ นักเรียนมีทักษะการคิดแบบโยนิโสมนสิการสูงกว่าก่อนการทดลอง 4. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการใช้วิธีการสอนแบบพุทธวิธีและวิธีคิดแบบโยนิโส มนสิการ ในระดับมาก