Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมาย 1) เพื่อศึกษาสภาพและปัญหาการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนตามความคิดเห็นของผู้อำนวยการโรงเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน กลุ่มเครือข่ายพัฒนาคุณภาพกระสัง 1 และ 2) เพื่อศึกษารูปแบบการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียน ตามความคิดเห็นของผู้อำนวยการโรงเรียน ครู ผู้ปกครอง และกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน กลุ่มเครือข่ายพัฒนาคุณภาพกระสัง 1 กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้อำนวยการโรงเรียน 14 คน ครู 14 คน ผ็ปกครอง 14 คน และกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน 14 คน รวมทั้งสิ้น 56 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และแนวคำถามที่ใช้ในการประชุมระดมสมอง ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1.สภาพและปัญหาการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนกลุ่มเครือข่ายพัฒนาคุณภาพกระสัง 1 พบว่า 1) ด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล มีการดำเนินการโดยจัดครูประจำชั้นให้เหมาะสมกับนักเรียนแต่ละกลุ่ม ดำเนินการรวบรวมข้อมูลรายบุคคลของนักเรียนต้องครอบคลุมด้านความรู้ความสามารถ ด้านสุขภาพ และด้านครอบครัว ปัญหาที่พบ ขาดการจัดระบบสารสนเทศข้อมูลนักเรียน 2) ด้านการคัดกรองนักเรียน พบว่า ดำเนินการคัดกรองนักเรียนโดยใช้แบบบันทึกคัดกรองนักเรียนเป็นรายบุคคล โดยแยกนักเรียนออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง และมีปัญหา ปัณหาที่พบคือครูขาดความรู้ความเข้าใจในการคัดกรองนักเรียน และไม่นำผลการคัดกรองไปดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างเป็นรูปธรรม 3) ด้านการส่งเสริมและพัฒนานักเรียน พบว่า มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมและพัฒนานักเรียนด้วยวิธีการและเครื่องมือที่หลากหลาย ปัญหาที่พบ ขาดการจัดกิจกรรมส่งเสริมนักเรียนตามความถนัดและความสนใจของนักเรียน 4) ด้านการป้องกันช่วยเหลือและแก้ไข พบว่า ครูประจำชั้น โดยใช้เทคนิคและวิธีการที่หลากหลาย ปัญหาที่พบ ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนไม่สามารถขยายผลการดำเนินงานสู่ที่บ้านได้ 5) ด้านการส่งต่อนักเรียน พบว่า มี 2 กรณีคือ กรณีภายในโรงเรียนครูประจำชั้นจะส่งต่อนักเรียนที่มีปัญหาให้ครูแนะแนวหรือฝ่ายปกครอง ปัญหาที่พบคือ ขาดความต่อเนื่องและการประสานงานที่ดี และกรณีภายนอกโรงเรียน เป็นวิธีการส่งต่อนักเรียนเพื่อขอความช่วยเหลือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เมื่อพบว่านักเรียนมีปัญหายุ่งยากซับซ้อน ปัญหาที่พบคือ ขาดข้อมูลเกี่ยวกับหน่วยงานภายนอก 2.รูปแบบดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนกลุ่มเครือข่ายพัฒนาคุณภาพกระสัง 1 ผลการศึกษาสรุปได้ 8 ขั้นตอนดังนี้ 1) ด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล ควรมีการจัดระบบสารสนเทศข้อมูลนักเรียนให้เป็นปัจจุบัน 2) ด้านการคัดกรองนักเรียน ควรทำการคัดกรองนักเรียนออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง และกลุ่มมีปัญหา 3) ด้านการส่งเสริมและพัฒนา ควรเน้นการจัดกิจกรรมที่ดึงดูดความสนใจจากนักเรียน 4) ด้านการป้องกันช่วยเหลือและแก้ไข ควรทำความเข้าใจกับผู้ปกครองในการดูแลบุตรหลานให้มีพฤติกรรมที่พึงประสงค์ 5) ด้านการส่งต่อนักเรียนมี 2 รูปแบบ คือ การส่งต่อนักเรียนภายในโรงเรียน ควรจัดประชุมสร้างข้อตกลงร่วมกันในการประสานงานกันระหว่างครูประจำชั้น กับครูพิเศษอื่นๆ การส่งต่อนักเรียนภายนอกโรงเรียน ต้องจัดทำแผนปฏิบัติการเพื่อรองรับ ประสานความร่วมมือไปยังหน่วยงานภายนอกเพื่อขอความความร่มมือในการดูแลนักเรียน 6) ด้านการประเมินผลการดำเนินงาน ควรจัดครูรับผิดชอบให้ดำเนินงานต่อเนื่องและเป็นปัจจุบัน 7) ด้านการสรุปผลการดำเนินงาน ควรมีการจัดให้มีการประชุมสรุปงานอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ 8) ด้านการรายงานผลการดำเนินงาน ควรมีการนิเทศ กำกับติดตามงานให้เป็นไปตามปฏิทินการส่งงานที่กำหนดไว้