การวิจัยครั้งนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษา 1) สาเหตุความยากจน 2) ตัวชี้วัดความ ยากจนและ 3) แนวทางการแก้ไขปัญหาความยากจนของกลุ่มคนจนที่ประกอบอาชีพรับจ้าง ในโรงสีในตำบลชุมเห็ด อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ ประชากรเป้าหมายในการวิจัยได้แก่ คนงานที่ประกอบอาชีพรับจ้างในโรงสี 3 แห่ง จำนวน 50 คน โดยการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง แบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลใช้แบบ สัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและการสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ ข้อมูลโดยใช้สถิติร้อยละ สรุปผลการวิจัยพบว่า 1. สาเหตุความยากจนส่วนใหญ่เป็นความยากจน ซึ่งได้เรียงลำดับจากมากไปหา น้อยดังต่อไปนี้ การมีรายได้น้อยกว่ารายจ่าย มีภาระการรับผิดชอบต่อครอบครัวสูง สมาชิก ในครอบครัวไม่สามารถพึ่งตนเองได้ การมีหนี้สินที่เกิดจากการกู้มาเพื่อใช้จ่าย มีระดับ การศึกษาน้อย ขาดที่ดินทำกิน ขาดแคลนเงินทุนในการประกอบอาชีพอื่นๆ มีพฤติกรรมการ ดื่มสุรา สูบบุหรี่และเล่นการพนัน รวมไปถึงสภาพแวดล้อมภายในบ้านคนจนไม่ถูก สุขลักษณะทำ ให้เป็นแหล่งแพร่ของเชื้อโรค ซึ่งส่งผลต่อปัญหาสุขภาพตามมาและ ประสิทธิภาพในการทำงานลดลง ซึ่งสาเหตุความยากจนส่วนใหญ่ถือได้ว่าเป็นความยากจน แบบปัจเจกบุคคล 2. ผลการศึกษาได้ค้นพบตัวชี้วัดของกลุ่มคนงานในโรงสี โดยเรียงลำดับจากมากไป หาน้อยซึ่งได้แก่ 1) ด้านการศึกษา พบว่า ส่วนใหญ่มีการศึกษาน้อย หรือไม่ได้รับการศึกษา จึงขาดความรู้ ตลอดจนทักษะความชำนาญในการประกอบอาชีพ 2) ด้านการประกอบอาชีพ พบว่า ส่วนใหญ่ไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตนเอง จึงจำเป็นต้องยึดอาชีพรับจ้างเป็นหลัก 3) ด้านรายได้ พบว่า ส่วนใหญ่มีรายรับทางเดียวแต่รายจ่ายมีหลายทาง อาทิ ค่าอาหาร ค่ายา รักษาโรค ค่าหนี้สิน เป็นต้น 4) ด้านสุขภาพ พบว่า ส่วนใหญ่เป็นโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ ได้แก่ โรคภูมิแพ้ โรคปอด โรคหอบหืด เนื่องจากสภาพแวดล้อมในโรงสีที่มีฝุ่นละออง เป็นจำนวนมากและไม่รู้จักวิธีป้องกันสุขภาพของตนเองที่ถูกหลักอนามัย 5) ด้านสวัสดิการ จากภาครัฐ พบว่า ส่วนใหญ่ไม่ได้รับสวัสดิการจากภาครัฐในด้านอื่นๆนอกจากโครงการ ประกันสุขภาพของกระทรวงสาธารณสุข เพียงอย่างเดียว 6) ด้านหนี้สิน พบว่า มีภาวะ หนี้สินมาก อันเกิดจากค่าใช้จ่ายซึ่งได้แก่ เงินกู้นอกระบบ หนี้เงินเชื่อจากร้านขายของชำ เป็นต้น 7) ด้านสภาพแวดล้อมของที่อยู่อาศัย พบว่า ไม่ถูกสุขลักษณะ อาทิ ไม่มีห้องนอนต้อง นอนรวมกัน ห้องน้ำไม่มิดชิดและไม่สะอาดอีกทั้งไม่มีที่ระบายน้ำทิ้ง ส่งผลให้เกิดน้ำขังบริเวณ บ้าน เป็นต้น 8) ด้านภาวะความแปรปรวนของสภาพภูมิอากาศและภัยทางธรรมชาติ พบว่า ภัยทางธรรมชาติ เช่น ฝนแล้ง น้ำท่วม เป็นภูมิอากาศทางธรรมชาติที่แปรปรวน ทำให้เป็น อุปสรรคและไม่สามารถประกอบอาชีพทางการเกษตรได้ 9) ด้านภาวะวิกฤตเศรษฐกิจและ ความแปรปรวนของราคาผลผลิตในตลาดโลก พบว่า ราคาสินค้าและค่าครองชีพที่สูงขึ้น แต่ รายรับยังคงเท่าเดิม จึงส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของคนและสมาชิกในครอบครัว และ10) ด้านภาวะทรุดโทรมความร่อยหรอของทรัพยากรธรรมชาติ พบว่า สภาพภูมิอากาศและภัย ธรรมชาติที่แปรปรวนและถูกทำลาย เช่น ไม่มีป่าชุมชน น้ำแห้ง ดินเสีย ส่งให้เกิดผลกระทบ ต่อการดำรงชีพของกลุ่มคนจนที่ต้องพึ่งพาธรรมชาติ 3. แนวทางแก้ไขปัญหาความยากจนของกลุ่มผู้ประกอบอาชีพในโรงสีมีแนวทาง แก้ปัญหาดังนี้ 1) แก้ปัญหาจากตัวคนจนเอง โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเช่น การดื่มเหล้า สูบบุหรี่ เป็นต้น และใช้ชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง 2) ผู้ประกอบการควรเพิ่มค่าจ้างให้ มากขึ้นกว่าเดิม เพื่อให้เพียงพอกับค่าใช้จ่ายในปัจจุบัน 3) รัฐบาลควรให้โอกาสทางการ ศึกษาให้แก่คนจนเพิ่มมากขึ้น เพื่อจะได้มีความรู้ ความชำนาญในการประกอบอาชีพ 4) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นควรตั้งงบประมาณในการสร้างบ้านให้แก่คนยากจน และให้ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขเข้ามาดูแลให้ความรู้ในด้านการป้องกันและดูแลตนเองตลอดจนการ รักษาสภาพแวดล้อมให้มากขึ้น 5) รัฐบาลควรให้สวัสดิการเพิ่มมากขึ้น และทำประกันสังคม เพื่อรองรับกับปัญหาด้านสุขภาพที่อาจจะเกิดขึ้นในวันข้างหน้าของคนจน 6) รัฐบาลควรหา ทางแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจและความแปรปรวนของราคาผลิตในตลาดโลก ซึ่งส่งผลกระทบต่อ คนยากจนเป็นอย่างมาก