การพัฒนาชุดฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5

Abstract

การเรียนการสอนวิชาวิทยาศาสตร์ อาจเป็นสิ่งที่น่าเบื่อสำหรับนักเรียนถ้าครูยังสอนโดยใช้วิธีการสอนแบบเดิมคือ การสอนแบบบรรยายโดยไม่มีสื่อหรือกิจกรรมที่น่าสนใจและหลากหลาย ครูจึงต้องแสวงหาเทคนิควิธี สื่อและวัสดุอุปกรณ์ที่จะช่วยกระตุ้นความสนใจในการทำกิจกรรมการเรียนรู้ของนักเรียน โดยเฉพาะการฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ดังนั้นจุดมุ่งหมายในการวิจัยครั้งนี้ คือ เพื่อพัฒนาชุดฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่มีประสิทธิภาพ และนำไปทดลองใช้สอนนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 จำนวน 19 คน ที่โรงเรียนบ้านหนองไฮ ในเขตพื้นที่การศึกษาบุรีรัมย์ เขต 1 ได้มีการทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน และได้ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ชุดฝึกทักษะที่สร้างขึ้นนี้ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ ชุดฝึกทักษะกระบวนการเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์ 16 ชุด แผนการเรียนรู้ 16 แผน แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน ที่มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.88 และแบบสอบถามความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ t-test (Dependent Samples) ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า ชุดฝึกทักษะมีประสิทธิภาพเท่ากับ 87.04/86.84 ซึ่งมากว่าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ คือ 80/80 คะแนนทดสอบหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนร้อยละ 20 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ข้อเสนอแนะจากการวิจัยคือ ชุดฝึกทักษะนี้ครูสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับนักเรียนในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ได้ เพราะอยู่ในช่วงชั้นเดียวกัน โดยในขณะที่ใช้ในแต่ละครั้งไม่ควรฝึกทักษะมากเกินไปเพราะอาจทำให้นักเรียนเกิดความเบื่อหน่าย หลังจากทำกิจกรรมแล้วควรเปิดโอกาสให้นักเรียนได้พูด อภิปรายซักถาม ฝึกให้คิดและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทุกครั้ง ครูควรใช้วิธีเสริมแรงให้กำลังใจ ขณะที่นักเรียนทำกิจกรรมหรือเมื่อนักเรียนปฏิบัติกิจกรรมประสบความสำเร็จ เพื่อทำให้นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ในขั้นสรุปในการทำกิจกรรมครูควรให้ความรู้เพิ่มเติมหรือข้อเสนอแนะ เพื่อนักเรียนจะได้ปรับปรุงแก้ไขในการฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ให้ดีขึ้น