ปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของบุคลากรสาธารณสุขในการดำเนินโครงการสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า : กรณีศึกษาโรงพยาบาลชุมชนในเขตนิเทศงานที่ 1 ของจังหวัดบุรีรัมย์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของบุคลากรและวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของบุคลากรในการดำเนินโครงการสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า เก็บข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ประชากรและกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาเป็นบุคลากรสาธารณสุขที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลชุมชนเขตนิเทศงานที่ 1 ของจังหวัดบุรีรัมย์ได้แก่ โรงพยาบาลสตึก โรงพยาบาลนาโพธิ์ โรงพยาบาลบ้านใหม่ไชยพจน์ จำนวน 79 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยข้อมูลเชิงปริมาณใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าเฉลี่ย ค่าความถี่ ร้อยละ และฐานนิยม ส่วนข้อมูลคุณภาพใช้การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก การสนทนากลุ่ม และการสังเกตแบบมีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์จากเนื้อหาของข้อมูลเพื่อบรรยายสรุปเชื่อมโยงความสัมพันธ์ในประเด็นที่ศึกษา และอธิบายเหตุผลเสริมในบางประเด็นของข้อมูลเชิงปริมาณผลการวิจัยพบว่า 1. ปัจจัยการมีส่วนร่วมด้านประชากรบุคลากรที่ศึกษาจำนวน 79 คนมีอายุสูงสุดอยู่ระหว่าง 36-45ปี โดยเฉลี่ยจะมีอายุระหว่าง 20-35 ปี ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง สถานภาพสมรสคู่ ระดับการศึกษาจบปริญญาตรีประสบการณ์ในการทำงานอยู่ในช่วง 6-10ปี 2. ปัจจัยการมีส่วนร่วมด้านสภาพองค์กร ในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง พอยอมรับได้ เมื่อพิจารณาในโรงพยาบาลพบว่า ปัจจัยด้านสภาพองค์กรโรงพยาบาลบ้านใหม่ไชยพจน์อยู่ในเกณฑ์ดี ส่วนโรงพยาบาลสตึก และโรงพยาบาลนาโพธิ์อยู่ในระดับปานกลาง หากพิจารณาในรายตัวบ่งชี้พบว่า สภาพขวัญและกำลังใจ รวมทั้งความภูมิใจในอาชีพอยู่ในระดับดี ลักษณะผู้นำของโรงพยาบาลอยู่ในระดับปานกลาง 3. ปัจจัยการมีส่วนร่วมด้านกระบวนการในภาพรวมอยู่ในระดับดี หากพิจารณารายตัวบ่งชี้พบว่ามีการกำหนดกิจกรรม การทำงานเป็นทีม และการมอบหมายงานได้เหมาะสม ส่วนการมีส่วนร่วมของบุคลากรในการดำเนินโครงการหลักประกันสุขภาพดีถ้วนหน้าอยู่ในระดับปานกลางพอยอมรับได้ 4. ปัจจัยการมีส่วนร่วมต่อผลการดำเนินงานในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง และผลสำเร็จของงานอยู่ในระดับปานกลางเช่นกัน ผลการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ พบว่าปัจจัยที่สำคัญต่อการมีส่วนร่วมของบุคลากรในการดำเนินงานโครงการสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า คือ เพศ อายุ การศึกษา และประสบการณ์ในการทำงานไม่มากจะมีส่วนร่วมในการดำเนินงานมากกว่าส่วนนโยบายขององค์กร ลักษณะผู้นำ ความพึงพอใจ สภาพขวัญและกำลังใจรวมทั้งสภาพปัญหาขององค์กรก็มีผลต่อการมีส่วนร่วม จากการศึกษาพบว่าขนาดของโรงพยาบาลที่แตกต่างกันไม่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของบุคลากร หากโรงพยาบาลใดมีนโยบายในการดำเนินงานที่ชัดเจนผู้บริหารโรงพยาบาลเข้าใจแนวทางการปฏิบัติงานพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงและพัฒนา บุคลากรมีความพึงพอใจเกิดขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงานจะส่งผลต่อการมีส่วนร่วมของบุคลากร เช่น ร่วมคิด ร่วมงางแผน ร่วมประสานงาน ร่วมปฏิบัติงาน ร่วมดำเนินงานที่ต่อเนื่องและร่วมติดตามประเมินผลรวมทั้งการมีส่วนร่วมในรูปแบบต่างๆ

The research's aims were to study the participation of personnel in the organization and analyze the factors that affect the participation in Health Insurance Project. We have collected qualitative and quantitative data. The sample were health officers in the Ministry of Public Health who work in Burirum Community Hospitals Zone1 : Satuk Hospital, Napo Hospital, and Banmaichaiyapoj Hospital with the total of 79 persons.the study relied on focus group discussion, structured interviews and participation observation. The data were analyzed by means of mean, standard deviation, percentage and mode. The results of the study were: 1. populationfactor-of all 79 persons studied. the oldest were 36-45 years old. The mean was 20-35 years old. Most of them were married female with bachelor degree and 6-10 years of work experience 2. Organization status foctor-mostly fair ( acceptable). By considering the hospitals we found out that the organization status of Banmaichaiyapoj was good. Satuk Hospital and Napo Hospital were fair. the moral and courage including pride in occupation was good. the leadership of the hospital was fair 3.processing factor- mostly good. When considering each hospital, we found that activity planning, ability or cooperation and work assigning and collaboration of personnel were fair.