รายงานการสรุปโครงการวิจัยในปีงบประมาณ 2559

Abstract

กลุ่มสตรีทอผ้าภูอัคนี ผลิตผ้าย้อมด้วย “ดินภูเขาไฟ” และ “ผงฝุ่นหินบะซอลต์จากโรงงานโม่หิน” ซึ่งดินภูเขาไฟที่นำไปย้อมผ้าฝ้ายเกิดจากการที่ปลวกใช้วิธีการทางธรรมชาติ นำดินจากใต้ดินขึ้นมา ซึ่งดินจะมีสีน้ำตาลเข้มไล่ไปจนถึงสีน้ำตาลอ่อน นอกจากนั้นยังมีภูมิปัญญาที่จะรักษาสีผ้าให้คงทนโดยการนำผ้าที่ได้จากการย้อมดินภูเขาไฟไปต้มกับ“น้ำเปลือกต้นประดู่” ส่วนฝ้ายที่ย้อมด้วยผงฝุ่นหินบะซอลต์จะเพิ่มความเข้มสีเส้นด้ายสำหรับย้อมผ้าด้วยดอกอัญชัญ ปัญหาสำคัญที่พบการย้อมผ้าแต่ละครั้งได้สีไม่เหมือนกันและสีไม่ตรงตามความต้องการของผู้บริโภค ดังนั้นกลุ่มชาวบ้าน จึงเพิ่มสีสันของผ้าภูอัคนี โดยใช้สีสังเคราะห์ทางเคมี ซึ่งบางชนิดมีอันตรายและเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคต่างๆ ด้วยเหตุนี้คณะผู้วิจัยจึงได้มีการพัฒนาสีสันของผ้าภูอัคนีโดยใช้สีจากสารสกัดกลีบดอกบัวสัตตบงกชซึ่งเป็นสารสกัดที่ได้จากธรรมชาติ (natural reagent) เข้ามาร่วมย้อมเส้นด้ายฝ้ายผ้าภูอัคนีเพื่อเป็นการลดใช้สีย้อมเคมีสังเคราะห์ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม