กระบวนการเสริมสรางศักยภาพชุมชนจัดการตนเองบนฐาน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชุมชนบานเสม็ด ตําบลหนองเต็ง อําเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย

Abstract

บทคัดยอ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค คือ 1. เพื่อศึกษาสถานการณปญหาการจัดการตนเองบนฐาน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชุมชนบานเสม็ด ตําบลหนองเต็ง อําเภอกระสัง จังหวัด บุรีรัมย 2. เพื่อวิเคราะหสาเหตุแนวทางการเสริมสรางศักยภาพในการจัดการตนเองบนฐาน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชุมชนบานเสม็ด ตําบลหนองเต็ง อําเภอกระสัง จังหวัด บุรีรัมย 3. เพื่อพัฒนาแนวทางการเสริมสรางศักยภาพในการจัดการตนเองบนฐานทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมของชุมชนบานเสม็ด ตําบลหนองเต็ง อําเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย โดยใช กระบวนการงานวิจัยเพื่อทองถิ่น (Community - Base Research: CBR) คณะผูวิจัยทําการเก็บ รวบรวมขอมูลโดยใชวิธีการสัมภาษณเจาะลึก การสนทนากลุม การจัดเวทีวิเคราะหปญหา การสังเกต แบบมีสวนรวมและไมมีสวนรวม การเดินสํารวจ การศึกษาขอมูลจากเอกสารตาง ๆ รวมถึงการสืบคน ขอมูลจากระบบสารสนเทศ ผลการวิจัยพบวา ปาชุมชนริมลําน้ําชีมีปญหาถูกบุกรุก และการใช ประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ที่ผานมายังไมกฎกติกา ขอหาม ในการอนุรักษ ฟนฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมปาชุมชนริมลําชี้ จึงเกิดแผนปฏิบัติการในการแกไขปญหา 4 แผนงาน ไดแก 1. แผนการพัฒนากลไกการจัดการตนเองบนฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ของชุมชนบานเสม็ด ประกอบดวย ตั้งกฎ กติกา ขอหาม แตงตั้งคณะกรรมการ ตั้งกองทุน และจัดทํา แนวเขตพื้นที่อนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมปาชุมชนริมลําน้ําชี จํานวน 551.74 ไร 2. แผนการปลูกฝงจิตสํานึกการอนุรักษฟนฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชุมชนบานเสม็ด ประกอบดวย การจัดกิจกรรมการปลูกปา บวชปา ในวันอาสาฬหบูชาของทุกป และแตงเพลงที่มี เนื้อหาเกี่ยวกับประวัติหมูบาน การอนุรักษฟนฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เพื่อกระตุนและ ปลูกฝงจิตสํานึกใหกับประชาชนบานเสม็ด 3. แผนประชาสัมพันธเผยแพรขอมูลการอนุรักษฟนฟู ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชุมชนบานเสม็ด ประกอบดวย การจัดทําหนังสือแจงกติกา การใชประโยชนทั้งในและนอกชุมชน เพื่อใหทราบกฎ กติกา ขอหาม ของชุมชนบานเสม็ด และจัดทํา ปายประชาสัมพันธกติกาการใชประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม 4. แผนการสราง แหลงเรียนรูทองถิ่น โดยจัดทําฐานการเรียนรู 5 ฐาน ไดแก ฐานการเรียนรูธรรมะกับการดูแลรักษาปา ฐานการเรียนรูตนไมนานาพันธุกับการพัฒนาที่ยั่งยืน ฐานการเรียนรูมันปากับการพัฒนาที่ยั่งยืน ฐาน การเรียนรูเห็ดปากับการพัฒนาที่ยั่งยืน และฐานการเรียนรูบรรยากาศปากับการพัฒนาที่ยั่งยืน