สารประกอบฟีนอลิกและการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อดรคของน้ำหมักสาบเสือและประยุกต์ใช้เป็นน้ำยาทำความสะอาดพื้นผิวในหมุ่บ้านท่องเที่ยวและศูนย์การเรียนรู้ชุมชนสายยาว จ.บุรีรัมย์

Abstract

ผลิตน้ำหมักจากสาบเสือโดยใช้เอทานอลร้อยละ 95 เป็นตัวทำละลายโดยใช้เวลาในการสกัด 30 วัน ทดสอบการยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคและวิเคราะห์สารประกอบฟีนอลิกและสารต้านอนุมูลอิสระเปรียบเทียบกับน้ำหมักสมุนไพรพื้นบ้านที่ชุมชนสายยาว พบว่าน้ำหมักสาบเสือสามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus (ATCC 035) และ Bacillus subtilis (ATCC 001) ได้ดีกว่าน้ำหมักสมุนไพรพื้นบ้าน (ผสมมะกรูด มะนาว และมะเฟือง) นำน้ำหมักสมุนไพรทั้ง 2 ชนิดวิเคราะห์สารประกอบฟีนอลิกและสารต้านอนุมูลอิสระ พบว่าน้ำหมักสาบเสือมีกรดฟีนอลิกมากกว่าน้ำหมักสมุนไพรพื้นบ้านทุกชนิดคือ Gallic acid, Catechin acid, p-Hydroxybensoic acid, Chlorogenic acid, Caffeic acid, Syringic acid, Rutin, Quercitin และ Ferluric acid ผลวิเคราะห์ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระคือสาร trolox โดยน้ำหมักสาบเสือมีปริมาณ trolox เท่ากับ 4198.72±68.61 µg/ml ในขณะที่น้ำหมักสมุนไพรพื้นบ้านมีเพียง 300.42±16.21µg/ml นำผลการทดลองที่ได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตสู่กลุ่มแม่บ้านโนนศิลาและทำแบบสอบถามความพึงพอใจในการใช้ผลิตภัณฑ์น้ำยาทำความสะอาดจากใบสาบเสือร่วมกับสมุนไพรพื้นบ้านพบว่าส่วนใหญ่พอใจในระดับมากที่สุด

The Siam weed herb (Chromolaena odorata) was extracted with 95% ethanol and fermented for 30 days. The antimicrobial activity and quantification of phenolic compounds and antioxidant of fermented mix local herbs (Citrus aurantifolia, Citrus hystrix and Averrhoa carambola) in Saiyorw Tourism Villages were also investigated and compared with fermented Siam weed herb. The fermented Siam weed herb showed higher inhibition effect to Bacillus cereus (ATCC 035) and Bacillus subtilis (ATCC 001) than fermented mix local herbs. The HPLC–DAD analysis of 2 fermented herb groups were determined, analysis result revealed identification of 8 phenolic compounds: Gallic acid, (+)(-) Catechin acid, P-Hydroxybensoic acid, Chlorogenic acid, Caffeic acid, Syringic acid, P-cumaric acid, Ferluric acid.The fermented Siam weed herb had higher phenolic compounds than fermented mix local herbs. The antioxidant (trorox) of fermented Siam weed herb was 4,198.72±68.61 µg/ml while fermented mix local herbs was 300.42±16.21 µg/ml. Extraction technique of fermented Siam weed herb to produce cleaning solution was transferred to the community in Bann Non Sila Village. Results from questionnaire and producer satisfaction surveys in Siam weed cleaning solution showed that producer very much satisfied with Siam weed cleaning solution in term of its applicable and effectiveness.