กระบวนการผลิตซอกันตรึมโดยใช้วัสดุทางเลือกเพื่อลดต้นทุนการผลิต กรณีศึกษาศูนย์การเรียนรู้การผลิตเครื่องดนตรีพื้นบ้าน หมู่บ้านดงมัน ต.คอโค อ.เมือง จ.สุรินทร์

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อการศึกษาวัฒนธรรมและภูมิปัญญาพื้นบ้านของอีสานใต้ในการผลิตเครื่องดนตรีพื้นบ้าน และสภาพปัญหาในกระบวนการผลิตซอกันตรึม ศึกษาและพัฒนากระบวนการผลิตซอกันตรึม โดยใช้วัสดุทดแทนเพื่อลดต้นทุนการผลิต เพื่อศึกษาความพึงพอใจของผู้ผลิตและผู้บริโภคที่มีต่อซอกันตรึมที่พัฒนาขึ้นใหม่ ผลการวิจัย พบว่า ดนตรีพื้นบ้าน มีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของชาวอีสานใต้ใช้ประกอบในพิธีกรรมงานมงคลและอวมงคล และงานประเพณีต่างๆ ในท้องถิ่น รวมถึงการแสดงการละเล่นเพื่อความสนุกสนาน วงดนตรีที่มีความสัมพันธ์ กับท้องถิ่นอีสานใต้มากคือวงกันตรึม ซึ่งเป็นวงดนตรีที่ประกอบด้วย ซอกันตรึม กลองกันตรึม ปี่อ้อ ฉิ่ง และฉาบ ประกอบการร้องเป็นภาษาเขมร จากการศึกษาปัญหาในการผลิตซอกันตรึมพบว่าเกิด การขาดแคลนวัตถุดิบจากที่เคย ใช้ไม้พยุง ไม้ชิงชัน หนังงูและหางม้า สืบเนื่องจากปัญหาด้านทรัพยากรธรรมชาติ ด้านกฎหมาย และด้านราคาวัตถุดิบจึงทำการวิเคราะห์วัสดุทางเลือก พบว่าไม้ขนุนสามารถนำมาแทนไม้พยุงและไม้ชิงชัน แผ่นโฟเมก้า และแผ่นพลาสติกแกลลอนสามารถนำมาผลิตแทนหนังสัตว์ และเส้นเอ็นสามารถนำมาแทนหางม้าได้ จากการทดลองและประเมินความพึงพอใจของกลุ่มผู้ผลิตและผู้โดยภาพรวมทั้ง 5 ด้าน พบว่าซอกันตรึมที่ผลิตจากวัสดุทางเลือกมีคุณภาพเสียงใกล้เคียงกับซอกันตรึมที่ทำจากวัสดุดั้งเดิม โดยกะโหลกที่ขึ้นหน้าด้วยแผ่นโฟเมก้าจะมีคุณภาพเสียง ดีกว่าแผ่นพลาสติกและแกลลอน มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่า มีระดับความพึงพอใจ โดยเรียงคะแนนเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ดังนี้ ด้านการอนุรักษ์วัฒนธรรม (x ̅=4.64, S.D=0.645) ด้านคุณภาพของเสียง (x ̅=4.587, S.D=0.176) ด้านราคา (x ̅=4.530, S.D=0.519) ด้านวัสดุ (x ̅=4.304, S.D=0.716) ด้านการผลิตและสิ่งแวดล้อม (x ̅=4.064, S.D=0.806) ตามลำดับ