การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์

Abstract

การวิจัยเรื่อง การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ 2) เพื่อเปรียบเทียบระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนจำแนกตามปัจจัยส่วนบุคคล 3) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ 4) เพื่อศึกษาปัญหาอุปสรรคของการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ 5) เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ การศึกษาวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ และการวิจัยเชิงคุณภาพ ประชากร คือ ประชาชนที่เป็นหัวหน้าครัวเรือนที่ตั้งบ้านเรือนอาศัยอยู่ในชุมชนที่ตั้งใกล้กับโครงการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ จำนวน 21,354 ครัวเรือน จำนวนกลุ่มตัวอย่าง 393 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเชิงปริมาณได้แก่ แบบสอบถาม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพ คือ การสัมภาษณ์เชิงลึก ซึ่งกลุ่มตัวอย่างจำนวน 10 คน ผลการวิจัยพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็นเพศชาย ร้อยละ 57.8 อายุระหว่าง 41-50 ปี ร้อยละ 31.8 ระดับการศึกษาประถมศึกษา ร้อยละ 56.7 อาชีพเกษตรกรรม ร้อยละ 72.5 รายได้ต่อเดือน 0-5,000 บาท ร้อยละ 53.9 และระยะเวลาที่อาศัยอยู่ในชุมชน 41-50 ปี ร้อยละ 36.1 ปัจจัยแวดล้อม พบว่า ด้านวัฒนธรรมชุมชน มากเป็นอันดับ 1 ที่ระดับค่าเฉลี่ย 4.28 ด้านโอกาสหรือช่องทางในการเข้าร่วม เป็นอันดับ 2 ที่ระดับค่าเฉลี่ย 3.98 ระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ พบว่า ด้านการควบคุมโดยรัฐทั้งหมด มากเป็นอันดับ 1 ที่ระดับค่าเฉลี่ย 3.68 ด้านการควบคุมโดยประชาชน เป็นอันดับ 2 ที่ระดับค่าเฉลี่ย 3.65 การวิเคราะห์เปรีบเทียบระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ จำแนกตามปัจจัยส่วนบุคคล พบว่า อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้ และระยะเวลาที่อาศัยอยู่ในชุมชน แตกต่างกัน ระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ปัจจัยแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ ประกอบด้วย ด้านการได้รับข้อมูลข่าวสาร ด้านการเป็นสมาชิกกลุ่มทางสังคม ด้านความร่วมมือของประชาชนในชุมชน และด้านการส่งเสริมการมีส่วนร่วม ปัญหาอุปสรรคของการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ ได้แก่ การขาดความตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติ ไม่เข้าใจถึงบทบาทของป่าชุมชนที่มีต่อชุมชน ไม่เข้าใจกฏระเบียบข้อบังคับของป่าชุมชน ไม่มีเวลาร่วมกันรักษาทรัพยากรของชุมชน บทบาทของคณะกรรมการที่ดูแลป่าชุมชนยังไม่เข้มแข็ง การประชาสัมพันธ์กิจกรรมต่างๆ ในชุมชนยังไม่เพียงพอ ผู้นำท้องถิ่นยังให้ความสำคัญกับป่าชุมชนน้อย งบประมาณทั้งจากหน่วยงานท้องถิ่น และหน่วยงานภาครัฐยังไม่เพียงพอ แนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ ได้แก่ การรณรงค์ให้เห็นคุณค่าของป่าชุมชนที่มีต่อชุมชน การจัดทำป้ายประชาสัมพันธ์ การประสัมพันธ์ให้ชุมชนได้รับทราบถึงกิจกรรมต่างๆ การสร้างจิตสำนึกและตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรป่าไม้ในชุมชน การตั้งหน่วยพิพักษ์ป่าชุมชน หน่วยงานภาครัฐมาให้ความรู้เกี่ยวกับการจัดการป่าชุมชน