คู่มือการใช้สมุนไพรเพื่อเพิ่มสมรรถภาพการผลิตไก่พื้นเมือง จัดทำขึ้นเพื่อใช้ในการฝึกอบรมเกษตรกร นักศึกษา และผู้สนใจทั่วไปที่เข้ารับการอบรมให้ความรู้ด้านสมุนไพรสามารถนำไปใชใ้ นการเพิ่ม สมรรถภาพการผลิตของไก่พื้นเมือง โดยเป็นโครงการที่ได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ที่ได้เล็งเห็นความสำคัญของสมุนไพรไทยที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย รวมถึงการใช้ในไก่พื้นเมืองซึ่งเป็นสัตว์ปีกที่เกษตรกรเลี้ยงไว้ในครัวเรือน เพื่อเป็นแหล่งอาหารโปรตีน หรือเลี้ยงไว้เพื่อจำหน่ายเป็นรายได้เสริม ในปัจจุบันการเลี้ยงไก่พื้นเมืองได้รับความนิยมอย่างมาก เนื่องจากผู้บริโภคชื่นชอบรสชาติของเนื้อไก่ที่แตกต่างจากเนื้อไก่กระทงสายพันธุ์ทางการค้า แต่การเลยี้ งไกเ่ ปน็ จำนวนมากมกั จะประสบปัยหาด้านสุขภาพไก่ ผู้เลี้ยงหรือเกษตรกรจึงใช้ยาปฏิชีวนะทีี่มีขายตามท้องตลาดในการควบคมุ ป้องกันโรคหรือรักษา โดยไม่ทราบว่าจะมีผลตกค้างในเนื้อไก่ และกระทบถึงสุขภาพของผู้บริโภค ทางหนึ่งในการหลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะ คือ สมุนไพรหรือสารสกัดจากสมุนไพรที่ได้มีการวิจัยมาเป็นเวลาหลายปี ซึ่งสามารถทดแทนการใช้ยาปฏิชีวนะได้ และยังช่วยเพิ่มสมรรถภาพการผลิตของสัตว์ได้อีกด้วยจากองค์ความรู้ด้านการใช้สมุนไพรในการเลี้ยงไก่พื้นเมืองที่คณะทำงานโครงการ นี้ ประกอบไปด้วยผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. นฤมล สมคุณา อาจารย์เอกสิทธิ์ สมคุณา และอาจารย์พีร์นิธิ ราชวิชา ได้ศึกษาวิจัยเกี่ยวกับสมุนไพรไม่ว่าจะเป็นขมิ้นชัน กวาวเครือขาวฟ้าทะลายโจร หรือมะรุม ที่เป็นสมุนไพรที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น ผลของการใช้ในรูปแบบของ การผสมในอาหารไก่พื้นเมือง สามารถเพิ่มสมรรถภาพการผลิตและลดการใช้ยาปฏิชีวนะได้ซึ่งนับเป็นทางเลือกหนึ่งในการผลิตไก่พื้นเมือง ทั้งยังเป็นการเพิ่มมูลค่าและยกระดับราคาของ เนื้อไก่พื้นเมือง เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคที่ห่วงใยสุขภาพ นอกจาก นี้เกษตรกรยังสามารถพัฒนาการเลี้ยงไก่พื้นเมืองเพื่อสร้างรายได้หลักหรือรายได้เสริมแก่ครัวเรือน ทำให้เกิดการซื้อขายไก่พื้นเมืองในชุมชน สร้างรายได้ในชุมชน และชุมชนรอบข้างจนถึงระดับจังหวัดและภูมิภาค