Abstract:
ไบรโอซัวน้ําจืดเปนสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กอาศัยอยูในแหลงน้ํานิ่งและแหลงน้ําไหล
มีความสามารถในการปรับตัวเขากับสภาพแวดลอมที่หลากหลาย และดวยความหลากหลายของชนิด
ที่มีการสํารวจพบในประเทศไทย จึงมีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับไบรโอซัวเพื่อนํามาใชเปนดัชนีชี้วัด
คุณภาพน้ํา โดยงานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาความหลากชนิดของไบรโอซัวน้ําจืดในแหลงน้ําไหล
(คลองธรรมชาติ คลองชลประทาน) และแหลงน้ํานิ่ง (บอน้ําในไรนา บอขุดเกา) บริเวณตําบล
โคกโคเฒา และวิเคราะหความสัมพันธระหวางคุณภาพน้ําและชนิดของไบรโอซัวน้ําจืด ผลการศึกษาพบไบร
โอซัวน้ําจืด 3 สายพันธุ คือ Hislopia malayensis, Plumatella bombayensis และ P. casmiana
โดยวัสดุที่ไบรโอซัวเขายึดเกาะอาศัยประกอบดวยผักตบชวา ขอนไมไผ ผักบุง เปลือกหอย กอนหิน โฟม
และขวดน้ําพลาสติก สําหรับการเก็บตัวอยางไบรโอซัวดวยทุนลอยน้ําที่ทําดวยแผนกระเบื้องดินเผา พบวา
ไบรโอซัวเริ่มเขายึดเกาะอาศัยในชวง 2 - 3 สัปดาห และสวนใหญยึดเกาะเฉพาะบริเวณแผนกระเบื้องที่มี
ผิวขรุขระ เมื่อทําการวิเคราะหคุณภาพน้ําทั้ง 10 พารามิเตอร พบวา คาความเปนกรด-ดาง (pH) มีคา
อยูในชวง 7.38 – 9.31 คาการนําไฟฟา (EC) มีคาอยูในชวง 214.35 – 750.90 ไมโคร -ซีเมนต/ซีเอ็ม
คาของแข็งแขวนลอย (SS) มีคาอยูในชวง 4.00 – 62.33 มิลลิกรัมตอลิตร คาของแข็งทั้งหมด (TS) มี
คาอยูในชวง 201 – 1,690 มิลลิกรัมตอลิตร คาความขุน (Tur) มีคาอยูในชวง 0.00 – 69.73 เอ็นทียู
ออกซิเจนละลายน้ํา (DO) มีคาอยูในชวง 6.11 – 9.89 มิลลิกรัมตอลิตร ความสกปรกในรูป
สารอินทรีย (BOD) มีคาอยูในชวง 0.70 – 7.25 มิลลิกรัมตอลิตร ฟอสเฟต (PO43-) มีคานอยกวา
0.01 มิลลิกรัมตอลิตร ไนเตรต (NO3-) มีคาอยูในชวงนอยกวา 0.01 – 1.57 มิลลิกรัมตอลิตร และ
แอมโมเนีย (NH3) มีคาอยูในชวงนอยกวา 0.01 – 401.30 มิลลิกรัมตอลิตร เมื่อนําคาพารามิเตอร
ของคุณภาพน้ํามาหาความสัมพันธกับชนิดของไบรโอซัว พบวา H. malayensis ไมมีความสัมพันธกับ
ทุกพารามิเตอร P. bombayensis มีความสัมพันธกับคาความเปนกรด – ดางอยางมีนัยสําคัญที่ระดับโครงการประชุมวิชาการระดับชาติและนานาชาติ “ราชภัฏวิจัยครั้งที่ 4” (กลุมวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี) หนา 922
ความเชื่อมั่น 0.05 โดยมีความสัมพันธในทิศทางตรงขาม P. casmiana มีความสัมพันธกับคาของแข็ง
ทั้งหมดอยางมีนัยสําคัญที่ระดับความเชื่อมั่น 0.01 โดยมีความสัมพันธในทิศทางตรงขาม
