บทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลการพัฒนาระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนใน โรงเรียนขยายโอกาส โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีการวิจัย 4 ขั้นตอน คือ 1) การศึกษา ข้อมูลพื้นฐาน 2) การพัฒนาระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 3) การใช้ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน และ4)การประเมินและปรับปรุงระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน แต่ละขั้นตอนมีการดำเนินการต่อเนื่อง เป็นวงจร 4 ระบบ ได้แก่ วางแผน ปฏิบัติ ตรวจสอบ และสะท้อนผล โดยมีผู้เกี่ยวข้องคือ ผู้บริหาร ครูแนะ แนว/ครูที่ปรึกษา ผู้ปกครอง และนักเรียน มีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน กลุ่มเป้าหมายคือ นักเรียนช่วงชั้นที่ 3 โรงเรียนบ้านหนองกุงวิทยาคาร จังหวัดขอนแก่น เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบบันทึกการสัมภาษณ์ แบบบันทึกการสังเกต เครื่องบันทึกเสียง และแบบประเมินประสิทธิผลระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน มี ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.95 ผลการวิจัยพบว่า โรงเรียนมีการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามกิจกรรมหลักทั้ง 5 กิจกรรม และในกิจกรรมการส่งต่อได้สร้างความตระหนักให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ทราบว่าหากไม่สามารถช่วยแก้ไขปัญหานักเรียนได้ควรส่งต่อให้บุคลากรอื่นๆ ทั้งภายในและภายนอก โรงเรียน นอกจากนี้โรงเรียนยังได้วางโครงการส่งเสริมพัฒนา ป้องกันและแก้ไขตามปัญหา/ผล ที่ได้จาก การคัดกรองนักเรียน เพื่อดำเนินการในภาคการเรียนต่อไป ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในโรงเรียนได้ให้ความสำคัญ และรู้บทบาทหน้าที่ของตนในเรื่องระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตลอดจนสนับสนุนและช่วยเหลือกัน